45. Э! Шикртә нуурин көвәд (Э! На берегу озера Шикерта)

Текст из рукописи Г. Балинта

Переложение на современный калмыцкий язык

Перевод на русский язык

1. E! Šikirtӓ nūrin kӧbӧdü

1. Э! Шикртә нуурин көвәд

1. Э! На берегу озера Шикерта

2. Šil γarid bӓideltӓ.

2. Шил һәрд бәәдлтә.

2. Похожая на горного орла.

3. Šil ӧngӧte Xarla Šišӓ

3. Шил өңгтә Харлан Шишә

3. С красивым станом [дочь] Харлы - Шишя

4. Melmelzeǯi sūdik bī.

4. Мелмлзҗ суудгви.

4. Спокойно восседает.

5. E! ӧrkӧīn xӓlӓxüni,

5. Э! Өркин чөләһәр хәләхнь,

5. Э! Глянешь в отверстие дымохода,

6. Ӧlӓ šobūni bӓideltӓ.

6. Элә шовуна бәәдлтә,

6. Похожа на птицу-коршуна [она].

7. Ӧbӧrӧldӧǯǐ sūxuni,

7. Өврлҗ суухнь,

7. Обнимаешь [её],

8. Ӧrbӧlgǟsü ǯӧlӧkӧn.

8. Өврлгәс җөөлн.

8. Нежнее перышка [она].

9. E! totӓγaīn xӓlӓxüni

9. Э! Тотхин чөләһәр хәләхнь,

9. Э! Глянешь через дверной косяк,

10. Toγoston šobūni bӓideltӓ.

10. Тоһсн шовуна бәәдлтә.

10. Похожа на птицу-павлина [она].

11. Toxaildӧǯi sūxuni,

11. Тохалҗ суухнь,

11.Сядешь рядом,

12. Torγonāsu ǯӧlӧkӧn.

12. Торһнас җөөлкн.

12. Нежнее шелка [она].

13. E! Üsǟn samlād sūxuni,

13. Э! Үсән самлад суухнь,

13. Э! Расчесывая волосы сидит,

14. Ǖlein solonγo tatӑna.

14. Үүлн солң татна.

14. Радуга в небе возносится.

15.Eime sӓixӓn Xarla šišӓ

15. Иим сәәхн Харла Шишә

15. Красивая дочь Харлы - Шишя

16. Melmelzeǯi sūdik bī

16. Мелмлзҗ суудгви.

16. Спокойно восседает.

17. E! Samlād orkokson üsünǐ

17. Э! Самлад орксн үснь

17. Э! Расчесанные волосы её

18. Sūksun sūrǐni bütünӓ.

18. Суусн сүүрнь бүтәнә.

18. Накрывают сидящий стан.

19. Eǐme sӓixӓn Xarla Šišӓ

19. Иим сәәхн Харла Шишә

19. Красивая дочь Харлы - Шишя

20. Melmelzeǯi sūdik bī.

20. Мелмлзҗ суудгви.

20. Спокойно восседает.

21. E! Cӓilzür caγan nǖrtuni

21. Э! Цәәлзүр цаһан нүүртнь

21. Э! В сиянии светлого лика её

22. Casan šikǐrrǟ asxarūlad,

22. Цасн шикрән асхрулад,

22. Белоснежный сахар рассыпал,

23.Xān Ǯanamγa irӗkü gegӓd

23. Хан Җанмһа ирх гиһәд

23. Ожидая прибытия хана Джанамгы,

24. Xaralǯi sūdik bī.

24. Харлҗ суудгви.

24. Смотрит вдаль [она].

25.E! Ieke nūrin xaǯiūdu

25. Э! Ик нуурин хаҗуд

25. Э! У большого озера

26. Jisen šonxoran tӓbiksӓn.

26. Йисн шоңхран тәвсн.

26. Выпустил [охотиться] девять соколов.

27. Xān Ǯanamγa xӓirӑxan

27. Хан Җанмһа хәәрхн

27. Милостивый хан Джанамга

28. Šobūγan xӓiǯi ašǐna.

28. Шовуһан хәәҗ аашна.

28. В поисках птиц приближается.

29. E! Xarla Šišӓ kǖken

29. Э! Харла Шишә күүкн,

29. Э! Дочь Харлы - Шишя,

30.Šobūgi min’ ӧgči,

30. Шовуһим өгич,

30. Отдай мне моих птиц,

31.Šobūgim es’ ӧkünčini,

31. Шовуһим эс өгхнчн,

31. Если не отдашь птиц моих,

32. Xӓriǯi xāndan medǖlnӓ-bi.

32. Хәрҗ хаандан медүлнәв.

32. Вернувшись, сообщу хану своему.

33. E! medǖlkӓsü medǖlӗ,

33. Э! Медүлхәс медүл,

33. Э! Если желаешь, можешь сообщить,

34. Medӗbe čig jaγu bi?

34. Медв чигн яахви?

34. Узнав, что он сделает?

35.Madǖleksen xān čini

35. Медүлгсн хаанчнь

35. Извещенный, хан твой

36. Xӓrǐǯ kӧlǟn dӧtilγād.

36. Хәрҗ көлән дөтлһәд.

36. Пусть возвратится кратчайшим путем.

Примечание к тексту: Транслитерация текста песни печатается по изданию: Kalmyk folklore and folk culture in the mid-19-th century. Philological studies on the basis of Gabor Balint of Szentkatolna’s Kalmyk texts / Edited by Agnes Birtalan. Budapest: Library of the Hungarian Academy of Sciences & Kalmyk Institute of Humanitarian Studies of the Russian Academy of Sciences, 2011. С. 220-221. Переложение на современный калмыцкий язык и перевод на русский язык Б.Х. Борлыковой. Ноты печатаются: Balint Gabor keleti levelei /Jelentése Oroszországés Ázsiában tett utazásáról/ Értekezése a mandsuk szertartásos könyvéről. Szerkesztő Kara György. Budapest: Kőrösi Csoma Társaság, 1973.

Лирическая песня любовного содержания.

————————————————

23, 27, 32, 35 — …ханист. хан, правитель.

————————————————

Шишя (калм. Шишә) – имя дочери Харлы.

Джанамга (калм. Җанмһа) — имя калмыцкого хана.

Шикерта (калм. Шикртә букв. ‘сладкое’) — название озера.